Producenci bardzo często decydują się na wyposażenie pudełek ze słuchawkami dokanałowymi w różne rodzaje gumek. Ich odpowiedni dobór nie jest sprawą prostą, ale zastosowanie konkretnych typów może skutkować poprawą komfortu użytkowania dokanałówek, w tym modyfikacją brzmienia i wygodniejszym usadowieniem słuchawki w uchu.
Jakie typy gumek dokanałowych wyróżniamy? Najpopularniejsze są te silikonowe, które dostępne są w różnych rozmiarach (S, M, L, XL) i kształtach, stanowiąc zazwyczaj podstawowe wyposażenie zestawu ze słuchawkami. Najczęściej spotkać możemy pojedyncze grzybki (single flange). Przy ich doborze należy zwrócić uwagę na grubość materiału, z którego są wykonane, sztywność i kształt. Zbyt cienkie, mogą się rolować bądź załamywać do środka, natomiast za grube mogą uciskać kanał słuchowy powodując dyskomfort.
Bi-flange posiadają dwie kopułki i są zdecydowanie mniej popularnym typem. Dzięki większej powierzchni materiału mogą zapewnić lepszą izolację, a zatem głębszy bas w porównaniu z single-flange. Przy ich doborze warto przetestować modele o różnej proporcji górnej części do dolnej, aby jak najlepiej dopasować tipsy, czyli gumki do kształtu kanału słuchowego. W innym wypadku, jeśli nie będą dobrze przylegać do ścian ucha, lepsze efekty zapewnią gumki typu single flange.
Triple-flange, czyli gumki dokanałowe w kształcie choinki uznawane są za model, który – po odpowiednim dopasowaniu rozmiaru – najlepiej utrzymuje słuchawkę w uchu. Są zatem świetnym wyborem dla tych, którzy borykają się z wypadającymi z uszu pchełkami. Odpowiednio dobrane zapewniają najwyższy poziom izolacji, dlatego wielu użytkowników poleca wypróbować je w parze ze zbalansowanymi słuchawkami z przetwornikiem armaturowym. Ten typ tipsów jest najczęściej polecany do słuchawek z dyszami ustawionymi pod kątem, których kabel przeprowadza się za uchem, ze względu na ich długość i inwazyjność: niestety, osoby z krótkim kanałem słuchowym nie będą mogły poznać wszystkich zalet gumek z grupy tri-flange, gdyż nawet te w najmniejszym rozmiarze mogą nie zmieścić się w przewidzianym dla nich miejscu.
Drugą, odrębną grupę stanowią pianki dokanałowe, przyjmujące zazwyczaj kształt zbliżony do gumek typu single-flange. Ich aplikacja polega na zgnieceniu w palcach pianki przed włożeniem do ucha. Po kilkunastu sekundach od założenia mają zacząć powracać do swojego pierwotnego kształtu. Wykonane są ze specjalnego materiału, który rozkurcza się w kanale słuchowym idealnie dopasowując się do jego kształtu, zapewniając przy tym najwyższy poziom izolacji. Nie jest to jednak rozwiązanie pozbawione wad. Wiele osób narzeka na trudności w utrzymaniu czystości pianek – o wiele szybciej łapią brud i wszelkie zanieczyszczenia z uwagi na porowatość materiału, z którego są wykonane. Mogą również zmieniać barwę dźwięku: ocieplają brzmienie i znacznie podbijają niskie tony. To zdecydowanie najbardziej kontrowersyjna grupa tipsów, która posiada zarówno zagorzałych fanów, jak i krytyków. Warto samodzielnie przekonać się, czy będą odpowiednio współgrać z używanymi przez nas słuchawkami.
W ostatnich latach na rynku pojawiło się wiele firm, które samodzielnie wykonują własne gumki dokanałowe w oparciu o pomiary ucha użytkownika. Mają one zapewnić idealne dopasowanie i komfort użytkowania. Nie jest to jednak tanie rozwiązanie. Nie dosyć, że proces wytworzenia słuchawek jest dość długi i wymaga indywidualnych pomiarów, a nawet odlewów małżowiny, to koszt wykonania jednej pary znacznie przewyższa zakup najwyższej jakości zestawu gumek dokanałowych różnego typu, spośród których możemy samodzielnie, w domowym zaciszu wybrać te, które będą najlepiej odpowiadać naszym preferencjom.
Przy wyborze gumek dokanałowych należy zwrócić uwagę również na średnicę tulejki. Zbyt duża będzie z łatwością zsuwać się z dysz słuchawek, natomiast zbyt mała szybko ulegnie zniszczeniu, a po naciągnięciu może spowodować odkształcenie gumki.
Wielu producentów ma w swojej ofercie specjalne narzędzia do czyszczenia gumek dokanałowych, jednak jest to zbędny gadżet. Aby zachować czystość tipsów wystarczy raz na jakiś czas przepłukać je w ciepłej wodzie z dodatkiem mydła, a następnie zostawić do wyschnięcia. Delikatne mycie nie powinno uszkodzić materiału, a gumki zachowają swój pierwotny kształt. Niektórzy producenci oferują również słuchawki z wymiennymi filtrami, które – po zabrudzeniu – wystarczy po prostu wymienić na nowe.
Jak objawia się zły dobór gumek dokanałowych? Jeśli brzmienie słuchawek jest szczupłe, pozbawione basu i piszczące, dźwięk wydaje się być odległy, słuchawki wypadają przy niewielkiej aktywności, bądź nawet wysuwają się podczas bezczynności, a dźwięk otoczenia nie jest w najmniejszym stopniu wytłumiony, możemy z wielką pewnością podejrzewać, że posiadamy źle dobrane gumki dokanałowe.
Pozostaje ostatnia, ale najważniejsza kwestia: co z brzmieniem? Poniżej przedstawiamy wykres obrazujący skuteczność słuchawek przy zastosowaniu różnych gumek dokanałowych w pełnym paśmie rozdzielczości. Linią ciągłą oznaczone są tipsy silikonowe w typie single-flange, linią przerywaną double-flange, natomiast kropkowaną: pianki douszne.
Powyższy wykres jasno obrazuje, że dobrze dobrane gumki idealnie reprodukują bas i nie ma między nimi w tym zakresie znaczących różnic. Te pojawiają się dopiero w paśmie średniotonowym, gdzie nieznacznie wyższą skuteczność przejawiają pianki. Już na granicy między tonami średnimi a wysokimi ustępują jednak klasycznym gumkom silikonowym, osiągając różnicę nawet 10-15dB skuteczności między silikonem a pianką. Na najwyższych częstotliwościach tipsy z silikonu jakby wymieniają się między sobą pozycją najbardziej skutecznych, ale różnice między nimi w dalszym ciągu pozostają nieznaczne. Można zatem wnioskować, że po odpowiednim dobraniu kształtu do anatomii własnego ucha, świetnie sprawdzać się będą obie wersje w silikonie.
Ciekawe rezultaty uzyskamy biorąc pod uwagę wysokość zniekształceń harmonicznych (THD). Znaczące różnice można zauważyć jedynie w paśmie średniotonowym, gdzie o wiele większe zniekształcenia odnotowane są w przypadku gumek silikonowych. Powyżej częstotliwości 2kHz krzywe normują się. Różnice te nie powinny jednak decydować o wyższości pianek nad gumkami silikonowymi. Dopuszczalny udział zniekształceń wynosi 1%, podczas gdy najwyższy uzyskiwany przy pomocy single- i double-flange wynosi mniej niż 0.3%.
Dobór odpowiednich tipsów bywa niezwykle czasochłonny. Należy jednak pamiętać, że raz wybrane gumki mogą nie być odpowiednie w przypadku zastosowania innych słuchawek, z uwagi na różną budowę dysz czy odmienną charakterystykę brzmienia. Należy zatem cierpliwie próbować parować słuchawki z różnego rodzaju tipsami, by finalnie odnaleźć idealnie dopasowany i komfortowy zestaw.